Skip to main content

Корей жомокторун кыргызчалаган Жазгүл

Учурда Түштүк Кореянын Йонсэ университетинде аймак таануу адистиги боюнча магистратурада окуп жаткан Жазгүл Сманова корейчеден которгон элдик жомокторду жакында “Корея-Азия достук кору” беш башка китеп кылып чыгарды. Аларды жаңы окуу жылында Кыргызстандагы бардык мектептерге бекер таратканы жатышат.

"Азаттык": Бул башталгыч класстар үчүн турбайбы. Жаш бала үчүн жазыш негизи кыйын болсо керек. Анткени жөнөкөй тил менен кээде өтө татаал нерселерди түшүндүрүп бериш керек. Сизге котормонун кайсыл бөлүгү баарынан кыйын болду?


Жазгүл Сманова: Биринчиден, буга чейин которулбаган сөздөр көп экен. Корей тилине кытай иероглифтери аркылуу келген корейче сөздөр, буддизмге же башка диндерге байланыштуу түшүнүктөр бар. Аларды которуш оңой болгон жок. Бирок эки жактан тең сураштырып, акыр аягында редакторлор менен иштешип, котормону таап жаттык. Экинчиден, мен өзүм Түштүк Кореяда беш жылдан бери жашап жатканыма карабай (Жазгүл Сманова корей тилин алгач К.Карасаев атындагы Бишкек гуманитардык университетинде, кийин Түштүк Кореянын Кёнхи университетинде окуган - ред.), ортобузда чоң маданий өзгөчөлүктөр бар экенин бул котормону иштеп жатып дагы бир ирет сезгендей болдум. Сиз өзүңүз деле китепти окуп жатканда байкагандырсыз, бизде талкууланбаган, ачык сүйлөнбөгөн же китепте адатта жазылбаган нерселер корей элинин маданиятында кадыресе эле кабыл алынат. Маселен, ажатканага байланыштуу нерселер...
"Азаттык": Сиз “Маш буурчак аш, кемпир жана жолборс” деген жомоктогу “уйдун богу” жөнүндө айтып жатасыз го?


Жазгүл Сманова: Ооба, ошону айтып жатам (күлүп). Ошондой жерлердеги көрүнүштөрдү даанараак, тагыраак берүүгө аракет кылуунун өзү оор болду. Буларды келерки жылкы ишибизде эске алабыз деп сүйлөштүк. Андан да, азыр мени бир аз кыжаалат кылып жаткан нерсе бар: биздин элдик жомоктордо каармандар сөзсүз өтө эле жакшы жана өтө жаман болуп бөлүнөт. Башкы образ аябай позитивдүү, акылдуу адам, бүт нерсени жеңип келген баатыр, же кедей үй-бүлөдөн болгонуна карабай бардык нерсени акылы менен жеңип, акырында ийгиликке жеткен кыз… Иши кылып, бизде идеалдаштырылган образдар басымдуулук кылат эмеспи.

Корей элинин жомокторунда каармандардын ортосунда андай даана көрүнгөн чек болбошу мүмкүн. Көбүрөөк ушул башталгыч класстардын балдарына ылайыкташтырылып, күлкүлүү учурлар сүрөттөлөт. Ушул айырманы окурмандар туура түшүнсө экен, ушул өзгөчөлүк окурмандарга жомоктун идеясын туура кабылдаганга тоскоол болбосо экен деген ой келет.

(Толугу менен бул жактан окуңуз)

Comments

Popular posts from this blog

Соңку сөз

  Тургандардын бири мага кайрылып калды:   - Ай, ким түшөт астына энеңди койгону? Ким жаткырат? - Мен өзүм түшөм, - дедим да казылган көргө секирип түшө калдым. Ойлосом, ушул кырк жашка чыгып, дегеле буга чейин бирөөнүн тажиясына барып көргөн эмес экенмин (Кыргызстандан 20 жашымда окууга кетип, ошо бойдон дурустап мекенге жашаганы кайтпаганыман болсо керек). Көр кандай казылат, адамдын кепинге оролгон денеси кандай жаткырылат - ушунун баарын көрбөпмүн ушуга чейин.  Эки башка бөлүк болуп оюлган чуңкурдун жогорку кабатынан кыйгачыраактагы төмөнкү ички жагына жөрмөлөп кирдим. Бул адам бою менен жатканга гана ылайыкташтырылып оюлган жер экен, туруп эмес, отура да албайсың - өлүктү жаткызып гана койгонго жарайт.  Бир убакта мага өйдө жактан энемдин денесин акырын жанагы тешик аркылуу бут жагын алга сүрөй суна башташты. Мен аны кучактап жерге койдум. Башын аярлап коюп, колу-бутун түздөп, эч бир жери кайрылып же басылып калбадыбы деп текшере баштадым. Ойлосом, кичине бала к...

ТИЛ ТИРЕГИ - ИЛИМ (уландысы)

Белгилүү журналист Эсенбай Нурушев менен кыргыз тили жөнүндөгү талкууну улантабыз. Маегибизди биз үтүрдүн оорду менен баштап, тилди изилдеген илим тууралуу сөз менен токтоткон элек . Бул ирет ошонун уландысын окуңуздар: -- ... - Сиздин оюңуз кандай бу жагынан? - Билингвизмде экинчи бир тилдин таасиринде, анын үстөмдүгүндө калган тилди адстрат дешет. Ал эми субстрат деп келгиндердин тилинен улам турмуштун көп чөйрөлөрүнөн сүрүлүп калган, бирок ошол келгин тилге таасир тийгизе алган жергиликтүү тилди айтат. Ушул эки позициядан карап эле биздин улуттук тил булардын кайсынысына кирерин билсе болот. Дегеле тилдин изилдей турган маселелери, проблемалары толтура. Батышта азыр тилди тигил же бул өлчөмдө изилдебеген, ага тике же кыйыр түрдө кайрылбаган илим жок. Психолингвистика, нейролингвистика, социолингвистика, семиоанализ, семиотика, герменевтика, иши кылып, толгон-токой агымдар, багыттар бар. Аларды айтпаганда деле кыргыз тилин грамматологиянын, текстологиянын, ошол эле билингвизмдин пози...

Улуттун урку тилинде

Азыркы кыргыз журналистикасы, чынында, оор мезгилди баштан кечирип жатат. Кыргызча басылчу кайсыл гезитти, журналды ачпаңыз, кайсыл теле-радиону укпаңыз, кабарчылардын тилинен толгон-токой катаны табасыз. Бул иренжитет, кыйнайт, ойлонтот... Тилдин тазалыгы эмнеден башталат? Бул суроону биз белгилүү журналист Эсенбай Нурушев менен көп талкуулайбыз. Ошол талкууга силер да кошулгула. Сөздү үтүрдөн (,) баштайлы. -- ҮТҮРДҮН ҮЛКӨН ЖҮГҮ - Чолоо тийсе сиз менен кенен-чонон отуруп, тил маселесине байланыштуу пикирлешсем деп жүрөт элем. Бүгүн биртке буяма келип турат окшойт, азын-оолок аңгеме-дүкөн куруп көрбөйлүбү? - Курса куралы, бирок тилдин конкреттүү кайсы өңүтүн сөз кылабыз? Тил деген эми түгөнгүс маселе эмеспи… - Кепти баштай берсек, кызыган сөздү кымыз чыгарат болуп, балким, аңгемебиз өзүнөн өзү жалгашып кетер. - Анда башта… - Күүнүн башы Камбаркан дегендей, сөздү ушу үтүр-чекиттен баштайлы деп сунуш кылат элем. Тыныш белгилери эмне үчүн керек? - Муну эми баары эле билет, б...